Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ


 
   

      Είναι γνωστό σε όλους πως η μετάβαση από την πάνα στο γιο-γιο και κατά συνέπεια στην τουαλέτα είναι μία διαδικασία που απαιτεί αρκετή προσπάθεια, υπομονή και χρόνο.
          Για να καταφέρει ένα παιδί να γίνει ανεξάρτητο στην τουαλέτα πρέπει να πληρεί κάποιες προϋποθέσεις. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχει κατακτήσει κάποια αναπτυξιακά στάδια. Συνήθως στα τυπικής ανάπτυξης παιδιά περιμένουμε η ανεξαρτητοποίηση της τουαλέτας να τελειοποιηθεί έως τα 3 έτη. Από την ηλικία των 1 έως 2 ετών το παιδί αρχικά δείχνει ότι έχει λερώσει την πάνα του και σταδιακά την αποχωρίζεται.
          Στα παιδιά με ΔΑΔ η ανεξαρτητοποίηση της τουαλέτας αποτελεί ένα κεφάλαιο από μόνο της, το οποίο σχεδόν πάντα δεν συμβαδίζει ηλικιακά με τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης.


ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ 

          Ένα παιδί για να μπορεί να ξεκινήσει εκπαίδευση τουαλέτας πρέπει πρώτα να έχει κατακτήσει τα εξής:


  •  Αναγνώριση της ανάγκης εκκένωσης
  • Επιθυμία εκκένωσης
  • Εύρεση της τουαλέτας και είσοδος σε αυτή
  • Κατεβάζει ρούχα - εσώρουχα
  • Κάθεται στην τουαλέτα
  • Εκκενώνει στην τουαλέτα
  • Σκουπίζεται
  • Ανεβάζει εσώρουχο - ρούχο
  • Τραβάει καζανάκι
  •  Πλένει χέρια
  • Σκουπίζει χέρια
  • Βγαίνει από την τουαλέτα


        Είναι σημαντικό να πούμε σε αυτό το σημείο πως οι παραπάνω δεξιότητες αναφέρονται στην πλήρη ανεξαρτητοποίηση ενός παιδιού στην τουαλέτα και όχι κατά την διάρκεια εκπαίδευσης. Χωρίς όμως την ύπαρξη όμως αρκετών από αυτών των δεξιοτήτων, δεν είναι δυνατόν να ξεκινήσει η εκπαίδευση τουαλέτας. 


ΠΛΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

  • Ο πρώτος στόχος είναι να εξοικειωθεί το παιδί με το να κάθεται στην τουαλέτα. Συνεπώς προτείνονται τουλάχιστον 6 “επισκέψεις” στην τουαλέτα ημερησίως όπου ο στόχος θα είναι, το παιδί να καθίσει στην τουαλέτα για μικρό χρονικό διάστημα (1 λεπτό) και σταδιακά αυξάνουμε τη χρονική διάρκεια. Χρησιμοποιούμε παιχνίδια για να επιτύχουμε την απευαισθητοποίηση αλλά προσοχή – όχι ενισχυτές. Εάν το παιδί ουρήσει κατά τη διαδικασία αυτή του επιτρέπουμε να σηκωθεί αμέσως από την τουαλέτα. ΔΕΝ ξεχνάμε να επιβραβεύουμε έντονα όλες τις επιτυχημένες προσπάθειες. Επίσης παραμένουμε πιστοί στο χρονικό περιθώριο που έχουμε θέσει και αγνοούμε τυχόν “κλάματα” και άλλες παρόμοιες συμπεριφορές του παιδιού.  Ενδεχομένως να πρέπει να κάνουμε την τουαλέτα πιο άνετη για το παιδί. Εκτός από καθισματάκι, χρησιμοποιήστε και ένα σκαμνάκι ώστε να του παρέχει μεγαλύτερη στήριξη στα πόδια.
  • ΔΕ ρωτάμε αλλά προτρέπουμε.  Δεν περιμένουμε το παιδί να μας δείξει ότι θέλει να πάει στην τουαλέτα ή να μας απαντήσει σε σχετική ερώτηση. Αντιθέτως λέμε “πάμε τουαλέτα” και καθοδηγούμε το παιδί.
  • Προγραμματίζουμε.  Ενσωματώνουμε τη διαδικασία στην καθημερινή μας ρουτίνα. Ιδανικά επιλέγουμε τις ίδιες ώρες κάθε μέρα.
  • Επικοινωνούμε. Χρησιμοποιούμε την ίδια λεκτική οδηγία κάθε φορά. Ενσωματώνουμε τη διαδικασία στο ημερήσιο οπτικοποιημένο πρόγραμμα του παιδιού.
  • Επιμένουμε στην προσπάθεια. Δίνουμε χρόνο στο παιδί να κατακτήσει την καινούρια δεξιότητα. Όταν θα έχουμε εξοικειωθεί με τη ρουτίνα και τη διαδικασία της εκπαίδευσης, επιμένουμε στον ίδιο στόχο για 3 εβδομάδες.
  • Επιβραβεύουμε.  Κάθε φορά που το παιδί κάθεται στην τουαλέτα ή ουρεί στην τουαλέτα (εξαρτάται από το ποιος είναι ο στόχος μας)  επιβραβεύουμε έντονα και άμεσα. Επιλέγουμε αγαπημένα σνακ ή παιχνίδια και τα χρησιμοποιούμε μόνο για την διαδικασία της εκπαίδευσης τουαλέτας. Εάν είναι εφικτό τα φυλάσσουμε στο χώρο της τουαλέτας ώστε η επιβράβευση να είναι άμεση. Όσο πιο άμεση η επιβράβευση τόσο αυξάνουμε τις πιθανότητες το παιδί να επαναλάβει στο μέλλον τη συμπεριφορά που θέλουμε.

ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ:
  • Υποστηρίζουμε. Δεν τιμωρούμε τις αποτυχημένες προσπάθειες.
  • Επιβραβεύουμε έντονα και άμεσα με “μοναδικούς” ενισχυτές τις επιτυχημένες προσπάθειες.
  • Παραμένουμε ήρεμοι.
  • Συνέπεια. Παραμένουμε πιστοί και συνεπείς στο πρόγραμμα και τους στόχους μας.
  • Χρησιμοποιούμε πάντα τις ίδιες οδηγίες.
  • Επικοινωνούμε με όλους όσους σχετίζονται με τον παιδί και τους ενημερώνουμε για τις διαδικασίες και τους στόχους.


ΕΔΡΕΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Μόλις το παιδί και εμείς έχουμε εξοικειωθεί με την παραπάνω διαδικασία συνεχίζουμε ως εξής:
  • Για τρεις μέρες καταγράφουμε τις ρουτίνες του παιδιού, έτσι ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα τουαλέτας προσαρμοσμένο στις ανάγκες του. Πιο συγκεκριμένα καταγράφουμε πόση ώρα μετά την κατανάλωση υγρών χρειάζεται ώστε να ουρήσει και πόση ώρα μετά το φαγητό χρειάζεται για να αφοδεύσει. Με βάση αυτό το χρονικό περιθώριο θα καθορίσουμε τις επισκέψεις στην τουαλέτα.
  • Σε περίπτωση “ατυχήματος” δεν τιμωρούμε, αλλά προτρέπουμε να πετάξει το παιδί το περιεχόμενο της πάνας στην τουαλέτα, να τραβήξει το καζανάκι καθώς και να πετάξει τα χαρτιά στον κάδο. Αλλά προσοχή δεν κάνουμε αυτή τη διαδικασία “ευχάριστη”.
  • Όποτε είναι εφικτό φοράμε βρακάκι και όχι πάνες ώστε να αντιλαμβάνεται ο το παιδί πότε έχει λερωθεί. Το καλύτερο θα ήταν μόλις το παιδί αρχίσει την εκπαίδευση τουαλέτας να μην φοράει καθόλου πάνες κατά τη διάρκεια της μέρας.
  • Επισκεπτόμαστε διαφορετικές τουαλέτες όταν έχουμε τη δυνατότητα. Με αυτό τον τρόπο το παιδί θα μάθει ότι μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικές τουαλέτες σε διαφορετικούς χώρους.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΓΟΝΕΙΣ

          Ένα δομημένο και συνεπές πρόγραμμα τουαλέτας θα βοηθήσει το παιδί να κατακτήσει τη δεξιότητα που θέλουμε. Παράλληλα  ένα γραπτό πρόγραμμα τουαλέτας θα βοηθήσει όλους όσους σχετίζονται (δάσκαλοι, θεραπευτές, άλλα μέλη της οικογένειας) με το παιδί να το εφαρμόσουν, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επιτυχίας του προγράμματος.

Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει:

1. Τον στόχο: π.χ. “Να επισκέπτεται την τουαλέτα 15 λεπτά μετά το φαγητό του και να κάθεται για 3 λεπτά”  ή “Να επισκέπτεται την τουαλέτα κάθε 60-90 λεπτά κατά τη διάρκεια της μέρας και να κάθεται για 3 λεπτά”.

2. Τη ρουτίνα
Πόσο συχνά: Π.χ. “κάθε 15 λεπτά μετά το φαγητό/νερό” ή “κάθε 60 λεπτά κατά τη διάρκεια της μέρας”.
Για πόσο χρόνο: Π.χ. “για 3 λεπτά”

3. Επικοινωνία- Επιβράβευση
          Τις λέξεις που είναι εξοικειωμένο το παιδί κατά τη διαδικασία εκπαίδευσης τουαλέτας. Για παράδειγμα λέξεις “κωδικούς” για την ούρηση ή την αφόδευση.  Την οδηγία που του δίνετε για να πάει στην τουαλέτα π.χ. «Πάμε τουαλέτα”.  Τι χρησιμοποιείτε για επιβράβευση;

          Είναι σημαντικό να πούμε πως κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Κάποια παιδιά δεν αντέχουν την αίσθηση όταν είναι λερωμένα, ενώ άλλα δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται το γεγονός ότι έχουν λερωθεί. Εκεί τα πράγματα περιπλέκονται και πρέπει να ακολουθήσουμε πιο αργά βήματα και να φροντίσουμε ώστε το παιδί να κατακτήσει όλες τις προαπαιτούμενες δεξιότητες καθώς και να ελέγξουμε το νοητικό επίπεδο του παιδιού.
          Αξίζει να σημειωθεί πως η εκπαίδευση για να μην φοράει ένα παιδί πάνα κατά την διάρκεια της νύχτας προϋποθέτει την ανεξαρτησία κατά την διάρκεια της ημέρας. Ο τρόπος βέβαια εκμάθησης παραμένει ο ίδιος. Το μόνο που αλλάζει είναι ότι πρέπει να ξυπνάμε το παιδί ανά 2 με 3 ώρες και να το πηγαίνουμε τουαλέτα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου