Τι είναι η δυσγραφία;

Η δυσγραφία είναι μία μαθησιακή δυσκολία που εντοπίζεται συνήθως στην προσχολική ηλικία και επηρεάζει άμεσα την μαθησιακή εικόνα του παιδιού. Ο όρος δυσγραφία αποτελεί δυσκολία στη γραφή και οφείλεται σε ανεπαρκή νοητική αναπαράσταση και εκμάθηση της αλληλουχίας των κινήσεων της άκρας χείρας, ώστε να σχηματιστούν τα γράμματα, οι αριθμοί και οποιοδήποτε σύμβολο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να αντιμετωπίζει δυσκολία στο σωστό σχηματισμό των γραμμάτων και γραφής στο χώρο του τετραδίου μεταξύ των παράλληλων γραμμών στην προσπάθεια του να δημιουργήσει ένα ευανάγνωστο γραπτό. Πρέπει να τονιστεί βέβαια ότι η δυσγραφία δεν είναι ασθένεια που οφείλεται σε οργανικά αίτια και δεν έχει σχέση με το νοητικό επίπεδο του ατόμου. Ωστόσο όμως οι ικανότητες του προφορικού λόγου επηρεάζουν σημαντικά τις ικανότητες του γραπτού λόγου. Αυτό σημαίνει πως η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του προφορικού λόγου συχνά αν όχι πάντα, συνοδεύεται και από προβλήματα ανάγνωσης και ορθογραφίας.

Αίτια της δυσγραφίας

Η δυσγραφία μπορεί να οφείλεται σε πρωτογενείς ή σε δευτερογενείς διαταραχές.

1.    Πρωτογενείς διαταραχές:

Οργανικές ( εγκεφαλικές βλάβες ή δυσλειτουργίες, ανωμαλία του επικρατητικού συστήματος/ πιεσμένη δεξιοχειρία/ μικτή επικράτηση, όραση , ακοή)

Ψυχικές ( ανωριμότητα, αφομοιωτικές γνωστικές και γλωσσικές ανωμαλίες, κινητική και αισθητηριακή επιβράδυνση)

Περιβαλλοντικές ( φτωχό σε εμπειρίες περιβάλλον, παιδαγωγικά λάθη: υπερβολική αυστηρότητα ή άτοπη ενίσχυση, υπερπροστασία ή αντιφατική παιδαγωγική στάση)

2.    Δευτερογενείς διαταραχές:

Αδυναμία αφομοίωσης

Αδυναμία στη σύνθεση- ανάλυση, στο διαχωρισμό του όλου και του μέρους

Διάσπαση προσοχής

Αδυναμία προσανατολισμού στο χώρο

Ένα παιδί που έχει δυσγραφία συνήθως:

·        Κάνει μεγάλα και δυσανάγνωστα γράμματα

·        Αντιμετωπίζει δυσκολία να γράφει στις γραμμές του τετραδίου

·        Κάνει αναγραμματισμούς των λέξεων

·        Παραλείπει, αντικαθιστά ή προσθέτει γράμματα ή συλλαβές

·        Χρησιμοποιεί έντονα τα κεφαλαία γράμματα

·        Παρατονίζει ή παραλείπει τους τόνους

·        Δεν τηρεί γενικά τους κανόνες στίξης

·        Δεν αφήνει απόσταση μεταξύ των λέξεων σε μία φράση ή αφήνει άσκοπα κενά

·        Κάνει λάθος σε βασικούς κανόνες της ορθογραφίας παρότι τους έχει διδαχθεί συστηματικά

·        Δεν μπορεί να κάνει γενίκευση των κανόνων της ορθογραφίας σε λέξεις με την ίδια κατάληξη ή τις παράγωγές τους

·        Μπερδεύει τα γράμματα που μοιάζουν οπτικά όπως α – ο , η – ω ή φωνολογικά όπως β-φ, δ-θ, γ-χ

·        Αντιστρέφει τα γράμματα όπως 3 αντί για ε

·        Έχει κακή σύνταξη στον γραπτό του λόγο, κάνει επαναλήψεις και έχει τηλεγραφικό λόγο

·        Δεν έχει αναπτύξει την σωστή λαβή του μολυβιού

·        Αντιμετωπίζει δυσκολίες στη ζωγραφική

·        Αντιμετωπίζει δυσκολίες στη χρήση ψαλιδιού

·        Δεν ξέρει ποιο χέρι να διαλέξει πχ κόβει με το ένα χέρι αλλά ρίχνει καλάθι με το άλλο χέρι

·        Δυσκολεύεται να συγκρατήσει το χαρτί με το άλλο χέρι όταν γράφει

·        Έχει κακή στάση σώματος / σκύβει πολύ

·        Χρειάζεται πολύ χρόνο για τις γραπτές του εργασίες και γι’ αυτό συχνά τις αποφεύγει

Πρέπει να αναφέρουμε πως η συχνότερη ηλικία όπου γίνεται αντιληπτή η δυσγραφία και γενικά οι μαθησιακές δυσκολίες είναι η ηλικία των 4.

Η διάγνωση της δυσγραφίας γίνεται από τον λογοθεραπευτή, τον ψυχολόγο, τον γιατρό όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα ακοής ή όρασης  και τον κοινωνικό λειτουργό ο οποίος έρχεται σε επαφή με το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού και συλλέγει πληροφορίες για το πώς μεγαλώνει το παιδί.

   Ο εργοθεραπευτής είναι εκείνος που αξιολογεί το επίπεδο της γραφικής ικανότητας του παιδιού και αναλαμβάνει την αντιμετώπισή του. Όταν η αξιολόγηση του παιδιού ολοκληρωθεί ο εργοθεραπευτής σχεδιάζει το πρόγραμμα εκπαίδευσης της γραφής. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει ασκήσεις προγραφής, κινητικές, συντονισμού καθώς και συνεργασίας των δύο πλευρών του σώματος.